STANDARDY OGÓLNE WYMAGAŃ
będące podstawą przeprowadzania egzaminu w klasie trzeciej gimnazjum.

A. Standardy wymagań z zakresu przedmiotów humanistycznych

I

Czytanie i odbiór tekstów kultury
Uczeń:

1.	czyta teksty kultury (w tym źródła historyczne) rozumiane jako wszelkie wytwory kultury materialnej i duchowej człowieka, podlegające odczytywaniu i interpretacji, zwłaszcza teksty kultury należące do polskiego dziedzictwa kulturowego - na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym
2.	interpretuje teksty kultury, uwzględniając intencje nadawcy, odróżnia fakty od opinii, prawdę historyczną od fikcji, dostrzega perswazję, manipulację, wartościowanie
3.	wyszukuje informacje zawarte w różnych tekstach kultury, w szczególności w tekstach literackich, publicystycznych, popularnonaukowych, aktach normatywnych, ilustracjach, mapach, tabelach, diagramach, wykresach, schematach
4.	dostrzega w odczytywanych tekstach środki wyrazu i określa ich funkcje - dostrzega środki wyrazu typowe dla: tekstów literackich, tekstów publicystycznych, dzieł sztuki plastycznej i muzyki
5.	odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe w rozwoju cywilizacyjnym Polski i świata - odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe w polityce, gospodarce, kulturze i życiu społecznym
6.	dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury: historyczny, biograficzny, filozoficzny, religijny, literacki, plastyczny, muzyczny, regionalny i wypowiada się na ich temat oraz wyjaśnia zależności między różnymi rodzajami tekstów kultury (plastyką, muzyką, literaturą)
7.	dostrzega wartości wpisane w teksty kultury

II	Tworzenie własnego tekstu Uczeń:

1.	buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym, w następujących formach: opis, opowiadanie, charakterystyka, sprawozdanie, recenzja, rozprawka, notatka, plan, reportaż, artykuł, wywiad, ogłoszenie, zaproszenie, dedykacja, podanie, list, pamiętnik
2.	posługuje się kategoriami i pojęciami swoistymi dla przedmiotów humanistycznych i ścieżek edukacyjnych
3.	tworzy teksty o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej
4.	zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym
5.	formułuje, porządkuje i wartościuje argumenty uzasadniające stanowisko własne lub cudze
6.	analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury
7.	dokonuje celowych operacji na tekście: streszcza, rozwija, przekształca stylistycznie
8.	wypowiada się na temat związków między kulturą rodzimą a innymi kręgami kulturowymi, w tym komentuje powiązania, zwłaszcza między kulturą polską a śródziemnomorską oraz określa te powiązania w różnych obszarach: polityce, kulturze, gospodarce, życiu codziennym, w odniesieniu do przeszłości i w czasach obecnych
9.	formułuje problemy, podaje sposoby ich rozwiązania, wyciąga wnioski, wypowiada się na temat sytuacji problemowej przedstawionej w tekstach kultury

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 lutego 2000 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów.
Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 4 a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943 z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126 oraz z 2000 r. Nr 12

B. Standardy wymagań z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych

I	Umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu Uczeń:

1.	stosuje terminy i pojęcia matematyczno-przyrodnicze: a) czyta ze zrozumieniem teksty, w których występują terminy i pojęcia matematyczno-przyrodnicze, np. w podręcznikach, w prasie, b) wybiera odpowiednie terminy i pojęcia do opisu zjawisk, właściwości, zachowań, obiektów i organizmów, c) stosuje terminy dotyczące racjonalnego użytkowania środowiska
2.	wykonuje obliczenia w różnych sytuacjach praktycznych: a) stosuje w praktyce własności działań, b) operuje procentami, c) posługuje się przybliżeniami, d) posługuje się jednostkami miar
3.	posługuje się własnościami figur: a) dostrzega kształty figur geometrycznych w otaczającej rzeczywistości, b) oblicza miary figur płaskich i przestrzennych, c) wykorzystuje własności miar

II	Wyszukiwanie i stosowanie informacji Uczeń:

odczytuje informacje przedstawione w formie:
a) tekstu,
b) mapy,
c) tabeli,
d) wykresu,
e) rysunku,
f) schematu,
g) fotografii

operuje informacją:
a) selekcjonuje informacje,
b) porównuje informacje,
c) analizuje informacje,
d) przetwarza informacje,
e) interpretuje informacje,
f) czytelnie prezentuje informacje,
g) wykorzystuje informacje w praktyce

III Wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych
Uczeń:

1.	wskazuje prawidłowości w procesach, w funkcjonowaniu układów i systemów: a) wyodrębnia z kontekstu dane zjawisko, b) określa warunki jego występowania, c) opisuje przebieg zjawiska w czasie i przestrzeni, d) wykorzystuje zasady i prawa do objaśniania zjawisk
2.	posługuje się językiem symboli i wyrażeń algebraicznych: a) zapisuje wielkości za pomocą symboli, b) zapisuje wielkości za pomocą wyrażeń algebraicznych, c) przekształca wyrażenia algebraiczne, d) zapisuje związki i procesy w postaci równań i nierówności
3.	posługuje się funkcjami: a) wskazuje zależności funkcyjne, b) opisuje funkcje za pomocą wzorów, wykresów i tabel, c) analizuje funkcje przedstawione w różnej postaci i wyciąga wnioski
4.	stosuje zintegrowaną wiedzę do objaśniania zjawisk przyrodniczych: a) łączy zdarzenia w ciągi przemian, b) wskazuje współczesne zagrożenia dla zdrowia człowieka i środowiska przyrodniczego, c) analizuje przyczyny i skutki oraz proponuje sposoby przeciwdziałania współczesnym zagrożeniom cywilizacyjnym, d) potrafi umiejscowić sytuacje dotyczące środowiska przyrodniczego w szerszym kontekście społecznym

IV	Stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów Uczeń:

1.	stosuje techniki twórczego rozwiązywania problemów: a) formułuje i sprawdza hipotezy, b) kojarzy różnorodne fakty, obserwacje, wyniki doświadczeń i wyciąga wnioski
2.	analizuje sytuację problemową: a) dostrzega i formułuje problem, b) określa wartości dane i szukane (określa cel)
3.	tworzy modele sytuacji problemowej: a) wyróżnia istotne wielkości i cechy sytuacji problemowej, b) zapisuje je w terminach nauk matematyczno-przyrodniczych, c) potrafi umiejscowić sytuacje dotyczące środowiska przyrodniczego w szerszym kontekście społecznym
4.	tworzy i realizuje plan rozwiązania: a) rozwiązuje równania i nierówności stanowiące model problemu, b) układa i wykonuje procedury osiągania celu
5.	opracowuje wyniki: a) ocenia wyniki, b) interpretuje wyniki, c) przedstawia wyniki