Informacje ogólne

Powierzchnia: 338 144 km2
Stolica: Helsinki
Główne miasta: Tampere, Lahti, Turku
Warunki naturalne: większa część powierzchni kraju pokryta jest przez lasy; około 60 000 jezior; 1/3 kraju poza kołem podbiegunowym. Helsinki to najdalej na północ wysunięta stolica Europy
Ustrój polityczny: republika
Produkty eksportowe: metale, chemikalia, lodołamacze, drewno i papier, odzież, ceramika, szkło, meble
Ludność: 6 mln.
średnia długość życia: Kobiety: 78, Męrzczyzny: 70
Języki: fiński 93%, szwedzki 6% (oba urzędowe)
Religie: luteranizm 97%, prawosławie 1,5%
Dochód narodowy: 23 000 dolarów na jednego mieszkańca (1993)

WARUNKI NATURALNE Finlandia jest krajem nizinnym, najbardziej zalesionym w Europie (ok. 69% powierzchni porastają lasy). Z tego względu kraj jest potentatem w produkcji celulozy i papieru. W północno-zachodniej części Finlandii, przy granicy z Norwegią, znajduje się najwyższy szczyt kraju - Haltiatunturi (1328 m n.p.m.). W Finlandii znajduje się ponad 60 000 jezior, z których wiele połączonych jest kanałami. Na północy kraju rozciąga się tundra, w której śnieg zalega 250 dni w roku, podczas gdy na południu - do 80 dni. Na południu panuje klimat sprzyjający rolnictwu. Licząca ponad 1000 km linia brzegowa nad Zatoką Botnicką i Zatoką Fińską jest dobrze rozwinięta, z licznymi niewielkimi wyspami i zatokami typu fiordowego. Wody obu zatok w miesiącach zimowych w większości zamarzają. Finlandii dzieli się na gęściej zasiedlone, nowoczesne i będące częścią współczesnej cywilizacji południe kraju i słabo zasiedloną przez ludzi (oprócz Lapończyków zajmujących się hodowlą reniferów), nieujarzmioną i piękną w swym naturalnym kształcie północ kraju.

GOSPODARKA Kraj przemysłowo-rolniczy. W rolnictwie dominuje produkcja mleka, hodowla reniferów, uprawa zbóż; ponadto występuje duży rozbudowana gospodarka leśna i flisactwo związane z przemysłem drzewnym i papierniczym; bogactwa naturalne: rudy cynku, miedzi i niklu; rozwinięty przemysł szklarski, środków transportu i maszynowy.

HISTORIA Uważa się, że od ok. 100 n.e. w południowej i środkowej Finlandii zaczęły osiedlać się plemiona Finów, którzy wypierali na północ zamieszkujących te ziemie Lapończyków. Finowie przez długi okres dziejów nie stworzyli żadnej organizacji państwowej, dlatego w XII-XIII w. zostali podbici przez Szwedów i ulegli chrystianizacji. W XVI w. wprowadzono luteranizm (patrz protestantyzm). 1809 Finlandia dostała się, na skutek klęski Szwecji w wojnie z Rosją 1808-1809, pod panowanie rosyjskie i uzyskała niepodległość dopiero w 1917. W wyniku wojny fińsko-sowieckiej 1939-1940 (tzw. wojna zimowa), sprowokowanej przez Stalina, Finlandia musiała uznać przewagę agresora i poniosła starty terytorialne. Podczas II wojny światowej Finlandia jako sojusznik III Rzeszy wzięła udział w ataku na Związek Sowiecki i znalazła się w gronie państw pokonanych (utraciła ok. 1/10 swojego terytorium na wschodzie i na północy na rzecz ZSRR). Dzięki rozważnej polityce neutralności za prezydentury Urho Kekkonena w latach 1956-1981 Finlandia przeżywała okres stabilizacji politycznej i rozwoju gospodarczego. W okresie 1973-1975 w Helsinkach toczyły się obrady Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Kraj miał także udział w powodzeniu rokowań SALT; od 1989 jest członkiem Rady Europy, 1994 przyjęta do NATO; od 1995 w Unii Europejskiej.

SZTUKA Najstarszymi zabytkami sztuki fińskiej są kościoły z XII w., od XIII w. wykazujące wpływ sztuki gotyckiej. Wysokie dachy kościołów wznoszonych z kamienia były typowe dla architektury szwedzkiej. Pod koniec XIII w. zbudowano katedrę w Turku, zamki w Turku, Hämeenlinna i Viipuri, w XV w. zamek Olavinlinna w Savonlinna. W XVII w. powstawały wspaniałe pałace i kościoły protestanckie. Malarze i rzeźbiarze pozostawali pod silnym wpływem sztuki szwedzkiej i północnoniemieckiej. W XVIII w. nastąpił rozkwit malarstwa sakralnego i portretowego. Do grona znanych malarzy pejzażystów w XIX w. zaliczali się m.in. A. Edelfelt i A. Gallen-Kallela. Ok. 1910 powstały wpływowe grupy twórców z kręgu impresjonizmu i ekspresjonizmu. Architektura fińska stała się sławna w świecie dzięki A. Aalto.

Maciek
Mateusz